- 相關推薦
關于燭之(zhi)武退秦師(shi)文言文的翻譯
《燭(zhu)之武(wu)(wu)退秦師(shi)》載于(yu)《左傳·僖公三(san)十年(nian)(nian)》,題目為后人所加。內容講述公元(yuan)前(qian)630年(nian)(nian),秦、晉(jin)借口鄭(zheng)國曾對晉(jin)文公無(wu)禮(li)且與(yu)楚國親近,而合攻(gong)鄭(zheng)國,在自己的國家(jia)(鄭(zheng)國)危難面前(qian),燭(zhu)之武(wu)(wu)前(qian)往敵國交涉,于(yu)強秦面前(qian),其不(bu)卑不(bu)亢,能(neng)言善辯,終于(yu)使秦國從鄭(zheng)國退兵。下(xia)面是 燭(zhu)之武(wu)(wu)退秦師(shi)文言文翻譯,請參(can)考!
《燭(zhu)之(zhi)武(wu)退秦(qin)師》是(shi)記(ji)述行(xing)人(ren)辭令的散文。該文形(xing)象鮮明(ming)(ming),語言優美(mei),層次分明(ming)(ming)、組織嚴密,說理透徹、邏輯(ji)有(you)力,是(shi)《左傳》乃(nai)至中國文學史(shi)一篇優秀(xiu)范文,入選全(quan)日制高中必修(xiu)課(ke)程。
原文:
晉侯、秦伯圍(wei)鄭(zheng),以其無(wu)禮于晉,且貳于楚也(ye)。晉軍(jun)函陵,秦軍(jun)泛南(nan)。佚之(zhi)(zhi)狐言于鄭(zheng)伯曰:國危矣(yi),若使燭之(zhi)(zhi)武(wu)見秦君(jun),師必退。公從之(zhi)(zhi)。辭曰:臣(chen)之(zhi)(zhi)壯也(ye),猶不(bu)(bu)如(ru)人;今老矣(yi),無(wu)能為也(ye)已(yi)。公曰:吾不(bu)(bu)能早用(yong)子(zi),今急而求子(zi),是(shi)寡人之(zhi)(zhi)過也(ye)。然鄭(zheng)亡,子(zi)亦有不(bu)(bu)利焉(yan)!許之(zhi)(zhi)。
夜縋(zhui)而出。見秦(qin)伯曰(yue):秦(qin)、晉圍鄭(zheng)(zheng)(zheng),鄭(zheng)(zheng)(zheng)既(ji)知亡矣。若(ruo)亡鄭(zheng)(zheng)(zheng)而有益于君(jun)(jun),敢以(yi)煩執事。越國以(yi)鄙遠(yuan),君(jun)(jun)知其(qi)難也。焉用亡鄭(zheng)(zheng)(zheng)以(yi)陪鄰(lin)?鄰(lin)之(zhi)(zhi)(zhi)厚,君(jun)(jun)之(zhi)(zhi)(zhi)薄也。若(ruo)余鄭(zheng)(zheng)(zheng)以(yi)為(wei)(wei)東道主,行李之(zhi)(zhi)(zhi)往(wang)來,共其(qi)乏困,君(jun)(jun)亦無所害。且君(jun)(jun)嘗為(wei)(wei)晉君(jun)(jun)賜(si)矣;許(xu)君(jun)(jun)焦、瑕(xia),朝(chao)濟(ji)而夕(xi)設版焉,君(jun)(jun)之(zhi)(zhi)(zhi)所知也。夫晉,何厭之(zhi)(zhi)(zhi)有?既(ji)東封鄭(zheng)(zheng)(zheng)、又(you)欲(yu)肆其(qi)西封,若(ruo)不闕(que)秦(qin),將焉取之(zhi)(zhi)(zhi)?闕(que)秦(qin)以(yi)利晉,唯君(jun)(jun)圖之(zhi)(zhi)(zhi)。秦(qin)伯說,與鄭(zheng)(zheng)(zheng)人盟(meng)。使杞子、逢孫(sun)、楊(yang)孫(sun)戍之(zhi)(zhi)(zhi),乃還。
子犯(fan)請擊之(zhi)(zhi)。公曰:不可。微夫(fu)人之(zhi)(zhi)力(li)不及此。因(yin)人之(zhi)(zhi)力(li)而敝之(zhi)(zhi),不仁;失其(qi)所與,不知;以亂易(yi)整不武(wu)。吾(wu)其(qi)還也。亦去(qu)之(zhi)(zhi)。
譯文:
晉文公(gong)聯合秦穆(mu)公(gong)圍攻(gong)鄭(zheng)國(guo),這是(shi)因(yin)為(wei)鄭(zheng)文公(gong)曾(ceng)對晉文公(gong)無禮,而且還(huan)依附楚國(guo)。這時(shi)晉軍(jun)駐扎函陵,秦軍(jun)駐扎泛水之(zhi)(zhi)南。佚之(zhi)(zhi)狐(hu)向鄭(zheng)文公(gong)說(shuo):國(guo)家危(wei)險,如果(guo)派燭之(zhi)(zhi)武(wu)(wu)去見秦君秦國(guo)軍(jun)一定會撤(che)退(tui)。鄭(zheng)文公(gong)聽他的(de)意見。燭之(zhi)(zhi)武(wu)(wu)推(tui)辭說(shuo):臣在壯(zhuang)年的(de)時(shi)候,尚(shang)且不如別人,現在老,做不什么事。鄭(zheng)文公(gong)說(shuo):我沒有及早(zao)重用您(nin),現在危(wei)急時(shi)才(cai)來求(qiu)您(nin),這是(shi)我的(de)過錯。然(ran)而鄭(zheng)國(guo)滅亡,對您(nin)也不利(li)啊!燭之(zhi)(zhi)武(wu)(wu)答應。
當(dang)夜(ye)把燭之武用(yong)繩子從城(cheng)墻上(shang)墜(zhui)下去。見到秦(qin)穆公,燭之武說:秦(qin)、晉兩(liang)(liang)國(guo)(guo)圍攻鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo),鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)已(yi)經(jing)(jing)知道(dao)就(jiu)(jiu)要(yao)(yao)滅亡!如果(guo)鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)滅亡對您(nin)(nin)有好處,那就(jiu)(jiu)值得煩勞您(nin)(nin)的(de)(de)左右。越過其他國(guo)(guo)家而在遠方設置邊(bian)(bian)邑,您(nin)(nin)知道(dao)這(zhe)是很困難(nan)的(de)(de)。哪能(neng)用(yong)滅鄭(zheng)(zheng)(zheng)來(lai)加強鄰國(guo)(guo)呢(ni)?鄰國(guo)(guo)實力雄厚,就(jiu)(jiu)等(deng)于您(nin)(nin)的(de)(de)力量薄弱啊(a)。如果(guo)不滅鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)而使它成為您(nin)(nin)東(dong)(dong)方道(dao)路上(shang)的(de)(de)主(zhu)人(ren),貴國(guo)(guo)使臣來(lai)往經(jing)(jing)過,供應他們的(de)(de)食宿(su)給養,這(zhe)對您(nin)(nin)也(ye)沒有壞處。再說您(nin)(nin)也(ye)曾(ceng)經(jing)(jing)施恩于晉惠公,他答應給焦、瑕兩(liang)(liang)地,可是他早晨剛(gang)剛(gang)渡河回(hui)國(guo)(guo),晚上(shang)就(jiu)(jiu)在那里(li)(li)(li)筑城(cheng)防御,這(zhe)是您(nin)(nin)所知道(dao)的(de)(de)。那個晉國(guo)(guo),哪里(li)(li)(li)有滿(man)足的(de)(de)時(shi)候?它既(ji)以鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)作為東(dong)(dong)邊(bian)(bian)的(de)(de)疆界(jie),又要(yao)(yao)擴張它西邊(bian)(bian)的(de)(de)疆界(jie),如果(guo)不損害秦(qin)國(guo)(guo),它到哪里(li)(li)(li)去奪(duo)取土地呢(ni)?損害秦(qin)國(guo)(guo)而有利于晉國(guo)(guo),希(xi)望您(nin)(nin)還是多(duo)多(duo)考慮這(zhe)件事(shi)。秦(qin)伯很高興,與鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)訂立(li)盟(meng)約,委派杞子、逢(feng)孫、楊孫戍守鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo),自己就(jiu)(jiu)率(lv)軍回(hui)國(guo)(guo)。
晉國大(da)夫子(zi)犯請求襲擊(ji)秦軍。晉文公說:不(bu)可,如不(bu)是秦國國君的(de)力量我到不(bu)今(jin)天這(zhe)個(ge)地步。依靠過別(bie)人(ren)的(de)力量而去損害別(bie)人(ren),是不(bu)仁;失去同盟國,是不(bu)智(zhi);用(yong)沖突來(lai)代替聯合,是不(bu)武(wu)。我們(men)還是回去吧。于是晉國的(de)軍也撤離鄭國。
【歷史背景】
秦(qin)(qin)(qin)、晉(jin)(jin)圍(wei)鄭(zheng)(zheng)(zheng)發生(sheng)在公(gong)(gong)元前630年(nian)(魯(lu)僖公(gong)(gong)三十(shi)(shi)年(nian))。在這(zhe)之(zhi)(zhi)前,鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)有(you)兩(liang)件事得(de)(de)罪了(le)(le)(le)(le)晉(jin)(jin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)。一是(shi)(shi)晉(jin)(jin)文公(gong)(gong)當年(nian)逃亡(wang)路過鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)時(shi)(shi),鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)沒有(you)以(yi)(yi)禮相待;二是(shi)(shi)在公(gong)(gong)元前632年(nian)(魯(lu)僖公(gong)(gong)二十(shi)(shi)八(ba)年(nian))的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)晉(jin)(jin)、楚城濮(pu)之(zhi)(zhi)戰中,鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)曾(ceng)出兵(bing)幫(bang)助楚國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(《左傳(chuan)·僖公(gong)(gong)二十(shi)(shi)八(ba)年(nian)》:“役之(zhi)(zhi)三月,鄭(zheng)(zheng)(zheng)伯(bo)(bo)如楚致其師”)。結果,城濮(pu)之(zhi)(zhi)戰以(yi)(yi)楚國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)失(shi)敗而告終(zhong)(zhong)。鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)感(gan)到形勢不(bu)妙,馬上(shang)派子人九出使晉(jin)(jin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),與晉(jin)(jin)結好(hao)。甚至在公(gong)(gong)元前632年(nian)五月,“晉(jin)(jin)侯(hou)及(ji)鄭(zheng)(zheng)(zheng)伯(bo)(bo)盟于衡雍”。但是(shi)(shi),最(zui)終(zhong)(zhong)也沒能(neng)(neng)感(gan)化晉(jin)(jin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)。晉(jin)(jin)文公(gong)(gong)(重耳)為了(le)(le)(le)(le)爭(zheng)奪(duo)霸權(quan)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)需要,還(huan)是(shi)(shi)在兩(liang)年(nian)后發動了(le)(le)(le)(le)這(zhe)次(ci)戰爭(zheng)。晉(jin)(jin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)為什么要聯(lian)合(he)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)圍(wei)攻(gong)鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)呢(ni)?這(zhe)是(shi)(shi)因為,秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)當時(shi)(shi)也要爭(zheng)奪(duo)霸權(quan),也需要向外擴張(zhang)。發生(sheng)在公(gong)(gong)元前632年(nian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)城濮(pu)之(zhi)(zhi)戰,事實上(shang)是(shi)(shi)兩(liang)大軍(jun)事集團之(zhi)(zhi)間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)戰爭(zheng)。一方(fang)是(shi)(shi)晉(jin)(jin)文公(gong)(gong)率晉(jin)(jin)、宋、齊、秦(qin)(qin)(qin)四國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)聯(lian)軍(jun),另一方(fang)則是(shi)(shi)以(yi)(yi)楚國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)為主的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)楚、陳、蔡、鄭(zheng)(zheng)(zheng)四國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)聯(lian)軍(jun)(鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)名(ming)義上(shang)沒有(you)參戰,實際(ji)上(shang)已提(ti)前派軍(jun)隊(dui)到楚國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo))。兩(liang)年(nian)后,當晉(jin)(jin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)發動對(dui)(dui)鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)戰爭(zheng)時(shi)(shi),自然(ran)要尋(xun)找得(de)(de)力的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)伙伴。這(zhe)時(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)也有(you)向外擴張(zhang)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)愿望,加上(shang)可以(yi)(yi)去“撈上(shang)一把”(實質這(zhe)戰爭(zheng)與秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)幾乎沒有(you)關系),所以(yi)(yi),秦(qin)(qin)(qin)、晉(jin)(jin)聯(lian)合(he)也就(jiu)是(shi)(shi)必然(ran)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)了(le)(le)(le)(le)。鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)被秦(qin)(qin)(qin)、晉(jin)(jin)兩(liang)個大國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)包圍(wei),危在旦夕(xi),鄭(zheng)(zheng)(zheng)文公(gong)(gong)派能(neng)(neng)言善辯(bian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)燭之(zhi)(zhi)武(wu)前去說(shuo)(shuo)服秦(qin)(qin)(qin)伯(bo)(bo)。燭之(zhi)(zhi)武(wu)巧妙地勾起秦(qin)(qin)(qin)穆公(gong)(gong)對(dui)(dui)秦(qin)(qin)(qin)、晉(jin)(jin)之(zhi)(zhi)間的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)矛盾的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)記憶(yi),向秦(qin)(qin)(qin)伯(bo)(bo)分(fen)(fen)析了(le)(le)(le)(le)當時(shi)(shi)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)形勢,采取分(fen)(fen)化瓦解(jie)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)辦法,說(shuo)(shuo)明(ming)了(le)(le)(le)(le)保(bao)存鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)對(dui)(dui)秦(qin)(qin)(qin)有(you)利、滅掉鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)對(dui)(dui)秦(qin)(qin)(qin)不(bu)利的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)道理,終(zhong)(zhong)于說(shuo)(shuo)服了(le)(le)(le)(le)秦(qin)(qin)(qin)伯(bo)(bo)。秦(qin)(qin)(qin)伯(bo)(bo)不(bu)僅撤走(zou)了(le)(le)(le)(le)圍(wei)鄭(zheng)(zheng)(zheng)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)秦(qin)(qin)(qin)軍(jun),而且派兵(bing)保(bao)衛鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),迫使晉(jin)(jin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)也不(bu)得(de)(de)不(bu)撤兵(bing),從而解(jie)除了(le)(le)(le)(le)鄭(zheng)(zheng)(zheng)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)危機(ji)。燭之(zhi)(zhi)武(wu)臨危受命(ming),不(bu)畏艱險(xian),只(zhi)身說(shuo)(shuo)服秦(qin)(qin)(qin)君,解(jie)除國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)難,表現(xian)了(le)(le)(le)(le)他機(ji)智善辯(bian)的(de)(de)(de)(de)(de)(de)(de)外交(jiao)才能(neng)(neng)。
【燭之武退秦師文(wen)言文(wen)的(de)翻譯】相關文(wen)章:
燭之武退秦師翻譯09-24
《燭之武退秦師》原文及翻譯03-14
燭之武退秦師的原文及翻譯07-25
《燭之武退秦師》原文以及翻譯03-05
燭之武退秦師原文、翻譯、賞析02-28
燭之武退秦師原文翻譯及賞析05-04
燭之武退秦師原文·翻譯·賞析10-27
《燭之武退秦師》賞析12-12
《燭之武退秦師》教案03-07