《藺(lin)相如完璧歸(gui)趙論》原文及翻譯
《藺(lin)相如完璧(bi)歸(gui)趙論(lun)》是王世(shi)貞所作(zuo)的(de)一(yi)篇有名的(de)史(shi)論(lun),作(zuo)者在文章之始(shi)就以“藺(lin)相如之完璧(bi),人皆(jie)稱(cheng)之,予未敢以為信也”開宗明義,對藺(lin)相如完璧(bi)歸(gui)趙這一(yi)史(shi)實發表了不(bu)同看(kan)法,表明了自己的(de)態度(du),然(ran)后(hou)以分析秦(qin)、趙時勢入(ru)手,從情與理(li)兩(liang)方面重點剖(pou)析兩(liang)國(guo)外交上的(de)形勢,從而(er)得出因為秦(qin)國(guo)不(bu)想和趙國(guo)為敵,因此(ci)藺(lin)相如能完璧(bi)歸(gui)趙,“天固曲全之哉”的(de)結(jie)論(lun)。文章邏輯清晰,論(lun)述嚴密,辯駁有力,尤(you)其文中(zhong)的(de)假設論(lun)證一(yi)段文字,合情合理(li),很有說服(fu)力。
【原文】
藺相如完璧歸趙論
作者:王世貞
藺相如之完璧,人皆稱之。予未敢以為(wei)信也。
夫秦以十五城(cheng)之(zhi)空(kong)名,詐趙而(er)(er)(er)脅其璧(bi)。是時言(yan)取(qu)璧(bi)者(zhe),情(1)也(ye),非欲以窺(kui)趙也(ye)。趙得其情則(ze)弗予,不(bu)得其情則(ze)予;得其情而(er)(er)(er)畏(wei)之(zhi)則(ze)予,得其情而(er)(er)(er)弗畏(wei)之(zhi)則(ze)弗予。此兩言(yan)決(jue)耳,奈(nai)之(zhi)何既(ji)畏(wei)而(er)(er)(er)復(fu)挑其怒也(ye)!
且夫(fu)秦(qin)(qin)(qin)欲璧(bi),趙(zhao)弗(fu)(fu)予(yu)璧(bi),兩無所曲(qu)(2)直(zhi)(zhi)也(ye)。入璧(bi)而(er)(er)(er)(er)秦(qin)(qin)(qin)弗(fu)(fu)予(yu)城(cheng),曲(qu)在秦(qin)(qin)(qin);秦(qin)(qin)(qin)出(chu)城(cheng)而(er)(er)(er)(er)璧(bi)歸,曲(qu)在趙(zhao)。欲使曲(qu)在秦(qin)(qin)(qin),則(ze)莫如(ru)棄璧(bi);畏棄璧(bi),則(ze)莫如(ru)弗(fu)(fu)予(yu)。夫(fu)秦(qin)(qin)(qin)王(wang)既按圖以予(yu)城(cheng),又設九賓(3),齋(zhai)而(er)(er)(er)(er)受璧(bi),其勢(shi)不得不予(yu)城(cheng)。璧(bi)入而(er)(er)(er)(er)城(cheng)弗(fu)(fu)予(yu),相如(ru)則(ze)前請曰:“臣(chen)固知大(da)(da)(da)王(wang)之(zhi)弗(fu)(fu)予(yu)城(cheng)也(ye)。夫(fu)璧(bi)非趙(zhao)璧(bi)乎?而(er)(er)(er)(er)十(shi)五(wu)城(cheng)秦(qin)(qin)(qin)寶也(ye)。今(jin)使大(da)(da)(da)王(wang)以璧(bi)故,而(er)(er)(er)(er)亡其十(shi)五(wu)城(cheng),十(shi)五(wu)城(cheng)之(zhi)子弟,皆厚怨大(da)(da)(da)王(wang)以棄我(wo)如(ru)草芥(jie)也(ye)。大(da)(da)(da)王(wang)弗(fu)(fu)與(yu)城(cheng),而(er)(er)(er)(er)紿(4)趙(zhao)璧(bi),以一璧(bi)故,而(er)(er)(er)(er)失信于(yu)天下,臣(chen)請就死于(yu)國,以明(ming)大(da)(da)(da)王(wang)之(zhi)失信!”秦(qin)(qin)(qin)王(wang)未必(bi)不返璧(bi)也(ye)。今(jin)奈何使舍人(ren)懷而(er)(er)(er)(er)逃(tao)之(zhi),而(er)(er)(er)(er)歸直(zhi)(zhi)于(yu)秦(qin)(qin)(qin)?是時(shi)秦(qin)(qin)(qin)意未欲與(yu)趙(zhao)絕耳。令秦(qin)(qin)(qin)王(wang)怒(nu)而(er)(er)(er)(er)僇(5)相如(ru)于(yu)市,武安(an)君(6)十(shi)萬眾壓邯鄲(dan)(7),而(er)(er)(er)(er)責(8)璧(bi)與(yu)信,一勝而(er)(er)(er)(er)相如(ru)族(9),再勝而(er)(er)(er)(er)璧(bi)終入秦(qin)(qin)(qin)矣。
吾(wu)故曰(yue):藺(lin)相如之獲全于璧也,天也。若(ruo)其勁澠(min)池(10),柔廉(lian)頗(11),則愈出而愈妙于用。所以能(neng)完趙者(zhe),天固(gu)曲全之哉(zai)!
【注釋】
(1)情:真實意圖。
(2)曲:不(bu)(bu)公正,不(bu)(bu)合理。
(3)九(jiu)賓:九(jiu)位迎接使者的儐相,皆立(li)于朝廷上,是戰(zhan)國時期隆(long)重的外交(jiao)禮節(jie)。
(4)紿(dài):欺(qi)騙,欺(qi)詐。
(5)僇:通“戮”,殺。
(6)武安君(jun):秦將(jiang)白起的'封號。
(7)邯(han)鄲(dan):趙國都城,在今河(he)北邯(han)鄲(dan)市。
(8)責:求,這里指索取。
(9)族:滅族。
(10)勁澠池(chi):指藺相如在澠池(chi)(今河南林縣)迫(po)秦(qin)王(wang)為趙王(wang)擊(ji)缶之(zhi)事。
(11)柔廉(lian)頗:指(zhi)藺相如對趙大將廉(lian)頗委曲容讓(rang),終使廉(lian)頗感悟并負荊請(qing)罪之事。
【譯文】
藺相如使和氏璧(bi)完整得歸還(huan)(趙(zhao)國),人們都稱贊他,而我卻不認為(wei)這件事是好的。
秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)用十(shi)五座城(cheng)作(zuo)為條件,想要欺騙趙(zhao)國(guo)(guo)(guo)來奪得(de)趙(zhao)國(guo)(guo)(guo)的(de)(de)和(he)(he)(he)氏(shi)(shi)璧。(秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo))那時(shi)說(shuo)是(shi)(shi)要和(he)(he)(he)氏(shi)(shi)璧,這是(shi)(shi)實情(qing),不是(shi)(shi)為了(le)試探趙(zhao)國(guo)(guo)(guo)。趙(zhao)國(guo)(guo)(guo)得(de)到(dao)了(le)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)的(de)(de)人(ren)情(qing)但(dan)不把和(he)(he)(he)氏(shi)(shi)璧交(jiao)給(gei)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo),沒(mei)有得(de)到(dao)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)的(de)(de)人(ren)情(qing)卻(que)將(jiang)和(he)(he)(he)氏(shi)(shi)璧交(jiao)給(gei)他(ta)們(men);趙(zhao)國(guo)(guo)(guo)得(de)到(dao)了(le)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)的(de)(de)人(ren)情(qing)但(dan)不害怕他(ta)們(men)就不將(jiang)和(he)(he)(he)氏(shi)(shi)璧交(jiao)給(gei)秦(qin)(qin)(qin)人(ren),趙(zhao)國(guo)(guo)(guo)得(de)到(dao)了(le)秦(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)的(de)(de)人(ren)情(qing)又(you)害怕他(ta)們(men)就將(jiang)和(he)(he)(he)氏(shi)(shi)璧交(jiao)給(gei)秦(qin)(qin)(qin)人(ren)。按理(li)只有這兩種情(qing)況,怎么會有又(you)害怕秦(qin)(qin)(qin)人(ren)卻(que)又(you)挑(tiao)起(qi)了(le)他(ta)們(men)的(de)(de)怒氣的(de)(de)。
至于(如(ru)果(guo)(guo))秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)要和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi),而(er)趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)不(bu)(bu)給秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),那(nei)(nei)么(me)(me)雙方都(dou)沒有什(shen)么(me)(me)過錯。(如(ru)果(guo)(guo))趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)將(jiang)(jiang)(jiang)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)交(jiao)給了(le)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),但秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)不(bu)(bu)將(jiang)(jiang)(jiang)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)交(jiao)給趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),這(zhe)(zhe)是秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)不(bu)(bu)對。(如(ru)果(guo)(guo))秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)將(jiang)(jiang)(jiang)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)交(jiao)給趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)而(er)趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)不(bu)(bu)將(jiang)(jiang)(jiang)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)交(jiao)給了(le)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),這(zhe)(zhe)是趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)不(bu)(bu)對。(如(ru)果(guo)(guo))想要使(shi)偏邪在(zai)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)一(yi)方,那(nei)(nei)就(jiu)(jiu)應該放(fang)棄(qi)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi);害(hai)怕放(fang)棄(qi)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi),那(nei)(nei)就(jiu)(jiu)應該不(bu)(bu)同意秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)請求。而(er)那(nei)(nei)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)不(bu)(bu)但拿出(chu)地圖來(lai)商量(liang),又設(she)立了(le)九賓的(de)(de)禮節還要沐浴焚香(xiang)來(lai)取得(de)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi),看他的(de)(de)情形(xing)不(bu)(bu)可能不(bu)(bu)交(jiao)出(chu)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)池。(如(ru)果(guo)(guo))秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)得(de)到了(le)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)卻不(bu)(bu)交(jiao)出(chu)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)池,那(nei)(nei)藺相(xiang)(xiang)如(ru)可以這(zhe)(zhe)樣(yang)說:“我本(ben)來(lai)就(jiu)(jiu)知道秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)不(bu)(bu)會(hui)(hui)交(jiao)出(chu)城(cheng)(cheng)(cheng)池。那(nei)(nei)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi),不(bu)(bu)是趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)寶(bao)物;但那(nei)(nei)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)池卻是秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)珍寶(bao)。現(xian)在(zai)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)因為一(yi)塊和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)的(de)(de).緣故而(er)將(jiang)(jiang)(jiang)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)池交(jiao)給外人,那(nei)(nei)十(shi)五(wu)座(zuo)(zuo)城(cheng)(cheng)(cheng)池的(de)(de)百姓一(yi)定會(hui)(hui)抱怨(yuan)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)丟(diu)棄(qi)他們(men)(men)象丟(diu)棄(qi)小草(cao)一(yi)樣(yang)。秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)你不(bu)(bu)交(jiao)出(chu)城(cheng)(cheng)(cheng)池從而(er)欺騙(pian)趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)得(de)到了(le)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)。但是因為一(yi)塊璧(bi)(bi)的(de)(de)緣故讓(rang)天下人都(dou)知道秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)不(bu)(bu)講信用。我希望就(jiu)(jiu)死在(zai)你們(men)(men)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)家,來(lai)表(biao)明秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)的(de)(de)失信。”象這(zhe)(zhe)樣(yang)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)不(bu)(bu)一(yi)定不(bu)(bu)交(jiao)出(chu)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)。只(zhi)不(bu)(bu)過現(xian)在(zai)藺相(xiang)(xiang)如(ru)叫門客(ke)帶(dai)著逃回了(le)趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo),卻將(jiang)(jiang)(jiang)責(ze)任推給秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)。那(nei)(nei)時秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)還想和(he)(he)趙(zhao)(zhao)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)交(jiao)好(hao)。假使(shi)秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)王(wang)生了(le)氣而(er)在(zai)市集將(jiang)(jiang)(jiang)藺相(xiang)(xiang)如(ru)殺掉(diao),派武安君白起帶(dai)領(ling)十(shi)萬大(da)軍(jun)來(lai)攻打邯鄲。獲(huo)勝一(yi)次就(jiu)(jiu)能將(jiang)(jiang)(jiang)藺相(xiang)(xiang)如(ru)一(yi)家滅族。再次獲(huo)勝那(nei)(nei)么(me)(me)和(he)(he)氏(shi)(shi)璧(bi)(bi)還是屬于秦(qin)(qin)(qin)(qin)(qin)國(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)(guo)的(de)(de)。
于是我認為(wei):“藺(lin)相(xiang)如保全了(le)和(he)氏璧(bi),是因為(wei)上(shang)天在(zai)(zai)幫(bang)他(ta)忙。”那么他(ta)在(zai)(zai)澠池會上(shang)對秦(qin)王態度強硬,和(he)廉(lian)頗搞好(hao)關系(xi)(xi),是由于越(yue)出乎(hu)意料越(yue)好(hao);藺(lin)相(xiang)如保全了(le)和(he)氏璧(bi),是上(shang)天的關系(xi)(xi)啊(a)!
【解析】
本文是一篇(pian)翻案文章。翻案文章獨(du)執異議,貴在(zai)識見高遠,令人信服。
本文開篇對世所(suo)稱譽的(de)(de)(de)(de)藺(lin)(lin)(lin)相如(ru)完璧(bi)(bi)歸(gui)趙這一史實(shi),予(yu)以(yi)否(fou)定,可謂先(xian)聲奪人。接著(zhu),文章(zhang)(zhang)從(cong)(cong)三個方面闡(chan)述予(yu)以(yi)否(fou)定的(de)(de)(de)(de)理(li)由。首(shou)先(xian),文章(zhang)(zhang)分(fen)析(xi)(xi)秦(qin)以(yi)十(shi)五城(cheng)之(zhi)(zhi)空名取(qu)璧(bi)(bi)的(de)(de)(de)(de)真實(shi)意圖,指責藺(lin)(lin)(lin)相如(ru)之(zhi)(zhi)所(suo)為乃“既畏而復挑其(qi)怒”之(zhi)(zhi)舉,是(shi)(shi)失于智。接著(zhu),文章(zhang)(zhang)重點分(fen)析(xi)(xi)了藺(lin)(lin)(lin)相如(ru)的(de)(de)(de)(de)所(suo)謂曲(qu)直(zhi)(zhi)論,先(xian)明秦(qin)趙“兩無所(suo)曲(qu)直(zhi)(zhi)”,后(hou)又代相如(ru)策劃(hua),指出相如(ru)“使舍(she)人懷(huai)而逃(tao)之(zhi)(zhi)”是(shi)(shi)“歸(gui)直(zhi)(zhi)于秦(qin)”,是(shi)(shi)失于信(xin)。最后(hou),文章(zhang)(zhang)分(fen)析(xi)(xi)相如(ru)完璧(bi)(bi)的(de)(de)(de)(de)后(hou)果是(shi)(shi)族滅(mie)國(guo)破,是(shi)(shi)失于利(li)。這樣,文章(zhang)(zhang)層層遞進,步步深入(ru),從(cong)(cong)而逼(bi)出了全文的(de)(de)(de)(de)結(jie)論:“藺(lin)(lin)(lin)相如(ru)之(zhi)(zhi)獲全於(wu)璧(bi)(bi)也,天也。”這里(li)的(de)(de)(de)(de)“天”,應該是(shi)(shi)指當時(shi)的(de)(de)(de)(de)客觀形勢吧?
行文(wen)(wen)至此(ci),文(wen)(wen)章已可(ke)作(zuo)(zuo)(zuo)結,而作(zuo)(zuo)(zuo)者(zhe)(zhe)(zhe)又列(lie)出(chu)“勁澠(min)池”“柔(rou)廉頗”兩件事,看似與(yu)上文(wen)(wen)關系不大,但從“愈出(chu)而愈妙于用”一句中,我(wo)們(men)可(ke)以窺見作(zuo)(zuo)(zuo)者(zhe)(zhe)(zhe)的(de)(de)寫作(zuo)(zuo)(zuo)意(yi)圖(tu)。作(zuo)(zuo)(zuo)者(zhe)(zhe)(zhe)認為(wei),藺(lin)相如的(de)(de)所謂(wei)“智”“勇”,不是(shi)(shi)為(wei)了(le)趙國,而是(shi)(shi)為(wei)了(le)自己,他的(de)(de)'所作(zuo)(zuo)(zuo)所為(wei),不過(guo)是(shi)(shi)縱(zong)橫家(jia)的(de)(de)權謀機巧而已,這,大概(gai)是(shi)(shi)觸摸到了(le)縱(zong)橫家(jia)的(de)(de)本質(zhi)了(le)吧。因而,本文(wen)(wen)結論之后(hou)的(de)(de)余波,決(jue)非可(ke)有可(ke)無(wu)的(de)(de)續(xu)貂之筆,用意(yi)特深。
【《藺相如完璧歸(gui)趙論》原文(wen)及(ji)翻譯】相關文(wen)章:
《藺相如完璧歸趙論》原文翻譯及賞析07-05
藺相如完璧歸趙論原文翻譯及賞析04-20
藺相如完璧歸趙論原文翻譯及賞析2篇05-26
藺相如完璧歸趙論原文翻譯注釋及賞析07-15
藺相如完璧歸趙論原文及賞析02-04
藺相如完璧歸趙論原文翻譯注釋及賞析2篇05-29
藺相如完璧歸趙論閱讀題答案及譯文09-15
《賈誼論》原文及翻譯01-03
封建論原文及翻譯11-24